Waarom risicomanagement?

OMDAT 1 Minder operationele kosten ontstaan door het kwalitatief verbeteren van (bedrijfs)processen. Vaak bevatten (bedrijfs)processen inefficiënties die zich regelmatig voordoen, maar waarvan de financiële consequenties per gebeurtenis relatief beperkt zijn. Inefficiëntie wordt vaak niet als risico onderkend, maar kan, opgeteld, tot aanzienlijke kosten leiden. Deze kosten worden vaak niet gezien als verlies als gevolg van een risico, maar als operationele kosten. Door het beperken van deze zich herhalende risico’s met een beperkte impact kan ORM tot reductie van operationele kosten leiden. Ook beheersmaatregelen gekoppeld aan het operationele proces (cost of control) kosten beheersinspanning en dus geld. Een goede beoordeling van deze beheersmaatregelen leidt tot minder kosten: hoeveel beheersmaatregelen zijn echt nodig en leiden tot een lager risicoprofiel? Overbodige en/of ineffectieve maatregelen kunnen worden opgeheven of vervangen.

OMDAT 2 het tot een minder verzekeringskosten kan leiden. Een ORM-proces levert een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van de kosten die gemoeid zijn met het proces van het beperken, overdragen en zelf dragen van risico’s.
(stap 1) Door aan ORM te doen, wordt duidelijk hoe groot de risico’s zijn waaraan de organisatie blootstaat.
(stap 2) Daarna is het van belang om (aanvullende) beheersmaatregelen te benoemen waarmee de risico’s kunnen worden beperkt en beheerst. Op basis van dat inzicht kan worden besloten welke risico’s zelf gedragen worden , over te dragen zijn (bijvoorbeeld door een verzekering af te sluiten) of waarvoor een alternatieve risicofinanciering gezocht kan worden.
Door dit proces te volgen, kunnen de premiekosten worden gereduceerd doordat de te verzekeren risico’s worden gereduceerd: er hoeft dus minder verzekerd te worden. Tevens kan een goed risicomanagementsysteem voor de verzekeraar een reden zijn om een lagere premie te rekenen.

OMDAT 3 het tot een Minder accountantskosten leidt. Een goed en aantoonbaar ORM-proces levert een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van de kosten die gemoeid zijn met het proces van de jaarrekeningcontroles. Door aantoonbaar goed onderbouwde dossiers van de interne beheersing kan de Interne Auditdienst (IAD) en de externe accountant steunen op de dossiers ten behoeve van onder andere de jaarrekeningcontroles waardoor er minder controle uren nodig zijn om tot zekerheid te komen.

OMDAT 4 Minder belastingdruk ontstaat. Afhankelijk van het geldende belastingregime, kan een verminderde volatiliteit in de inkomsten een positief effect hebben op de belastingdruk (denk aan progressieve heffingen. De berekening van deze financiële opbrengsten is gecompliceerd en hangt in hoge mate af van specifieke omstandigheden bij de onderneming.

OMDAT 5 Betere kapitaalallocatie. ORM geeft inzicht in risico’s die horen bij de bedrijfsactiviteiten. Waar zit het kapitaal van de organisatie? Waarmee verdienen we ons geld? Deze informatie kan onder meer strategische (investerings-)keuzes ondersteunen op basis van de verwachte opbrengsten van de investering of een project. En daarmee positief van invloed zijn op het risicoprofiel van de organisatie.
Een vorm, die bij financiële instellingen steeds meer wordt is risk based capital management (RBCM), waarbij de kapitaalallocatie in een onderneming wordt geoptimaliseerd op basis van geavanceerde financiële modellen. Op basis van de uitkomsten kunnen conclusies worden getrokken over effecten van mogelijke strategieën en over marges op producten en diensten.

OMDAT 6 Ratings; Rating agencies (bijvoorbeeld Standard & Poor’s) hechten steeds meer aan ERM (Enterprise Risk Management) en ORM-activiteiten van de door hen beoordeelde instellingen. Wanneer o.a. door gebrekkig of slecht aantoonbaar ERM/ORM het aantrekken van vreemd kapitaal duurder wordt, wordt het ondernemingsresultaat negatief beïnvloed.

OMDAT 7 Door een goed ORM-proces wordt de haalbaarheid (risico’s vs. kansen) van de bedrijfsdoelstellingen vergroot. ORM heeft daarmee ook een positief effect op bedrijfscultuur (zie ook artikel ‘van Macht naar Kracht’). Niet alleen op het niveau van medewerkers, management en afdelingen maar ook voor stakeholders zoals een Raad van Commissarissen (RvC).

OMDAT 8 Door beter (risico)bewustzijn bij alle stakeholders veranderd een overwegend reactieve houding ten opzichte van risico’s van medewerkers en management (denk aan met name ‘brandjes blussen’) meer en meer in proactief denken. Daarbij wordt op risico’s geanticipeerd. De samenwerking en communicatie tussen afdelingen verbetert omdat medewerkers over hun ‘afdelingsmuur’ heen kijken en steeds meer een procesblik ontwikkelen. Ze ontwikkelen daarmee breder zicht op hun werkzaamheden en de implicaties daarvan voor andere afdelingen en organisatieonderdelen. Stakeholders (denk aan de RvC) van de organisatie vragen steeds vaker of de organisatie haar toprisico’s kent en een aantoonbaar proces heeft ingericht om deze risico’s te beheersen. Ook de Interne- en Externe Accountantsdienst reageren positief op een goed ORM-proces.

OMDAT 9 Minder overhead bij de IAD en andere stafafdelingen. Met name in grote organisaties die beschikken over een eigen interne accountantsdienst (IAD) leidt het implementeren van een ORM-proces tot een flinke wijziging van hun werkzaamheden.
Door de verantwoordelijkheid voor het identificeren, beoordelen en beheersen van risico’s meer in de lijn/business te leggen en het kaderstellen en monitoren (enabelen) van dat ORM proces door een ORM manager of –afdeling te laten uitvoeren wordt de inspanning van een IAD flink verminderd. Ook de overhead als gevolg van de (operationele) risk management-stafafdeling wordt sterk beperkt.

OMDAT 10 ORM een positief aandeel levert aan het businessproces. Risicomanagement hoort een centrale rol te spelen binnen de P&C-cyclus van een organisatie. Het is raadzaam om de periodieke cyclus waarin plannen en doelstellingen voor de toekomst van de organisatie worden opgesteld te starten met niet alleen de kansen, maar ook met de risico’s die die kansen bedreigen. Dit levert een evenwichtig en realistisch beeld op de haalbaarheid van de bedrijfsdoelstellingen.

OMDAT 11 Betere compliance aan wet- en regelgeving. Een van de voornaamste risico’s in binnen- en buitenland is de trend van toenemende wet- en regelgeving. Steeds meer branches kennen zogenaamde nationale en internationale wetten en toezichthouders. De rode draad die door al deze richtlijnen loopt is de constatering dat ondernemingen hun risico’s aantoonbaar moeten identificeren, beoordelen en beheersen én hierover naar alle stakeholders openheid geven.

OMDAT bonus Betere nachtrust voor management en directie. Een op maat gemaakt ORM-proces is een waardevol management- en informatie-instrument, dat in belangrijke mate kan bijdragen aan het behalen van de organisatiedoelstellingen en daarmee zorgt voor een betere nachtrust voor het management, directie en andere stakeholders.

Tot Slot

In het “Tweede nationaal onderzoek risicomanagement in Nederland 2014”  staan op pagina 26 nog meer redenen genoemd. Download hier!